Chia Tohumu Nedir? Chia Tohumu Faydaları Nelerdir?

Salvia hispanica L. bitkisinden sağlanan çiya taneleri, glüten barındırmayan, yüksek oranda lif, protein, vitamin ve mineral içeren, yenilebilir çekirdeklerdir. Bu tohumlar özellikle kalp sağlığını muhafaza etme, kan şekerini dengeleme, sindirim işlevlerini düzenleyerek kabızlık sorununa iyi gelme, kemik dokusunu kuvvetlendirme ve kilo vermeye destek olma gibi yararlar sunmaktadır.

 

Elbette, işte metnin anlamını değiştirmeden kelimeleri değiştirilmiş hali:

Chia Tohumu Nedir?

Chia tohumu, Lamiaceae (ballıbabagiller) ailesinden Salvia Hispanica adındaki bitkiden elde edilen, oval biçimli, yenilebilir, gri renkli, siyah veya beyaz beneklere sahip minik tanelerdir. Yoğun miktarda lif ve omega-3 yağ asidi barındırır. Çoğu bitkisel gıdanın aksine, chia tohumları dokuz amino asidin tamamını içerdiği için tam bir protein kaynağıdır. 100 gram chia tohumunun 34 gramını posalar, 16 gramdan fazlasını ise yüksek nitelikli proteinler oluşturur. Yüksek posa içeriğiyle sindirime destek olur ve tohumlar şişerek uzun süreli bir tokluk hissi sağlayabilir.

Chia tohumu kaliteli yağ asitleri içerir. Çoklu doymamış bir yağ asidi olan alfa-linolenik asit barındırır. Vücut bu asitten belirli miktarlarda uzun zincirli Omega-3 yağ asitleri (EPA ve DHA gibi) üretebilir.

Chia Tohumu Besin İçeriği

100 gram chia tohumunun bileşimi aşağıdaki gibidir:

• Kaloriler: 486
• Yağ: 31 g
• Doymuş Yağ: 3,3 g
• Çoklu Doymamış Yağ: 24 g
• Tekli Doymamış Yağ: 2,3 g
• Trans Yağ: 0,1 g
• Kolesterol: 0 mg
• Sodyum: 16 mg
• Potasyum: 407 mg
• Karbonhidratlar: 42g
• Diyet Lifi: 34 g
• Şekerler: 0 g
• Protein: 16 g
• Kalsiyum: 631 mg
• Demir: 7,7 mg
• Magnezyum: 335 mg

Chia Tohumunun Yararları Nelerdir?

Chia tohumu, faydalı yağ asitleri, lif, kalsiyum, magnezyum ve antioksidanlar açısından zengindir. Serbest radikallerle savaşarak iltihaplanmayı önler, kan şekeri ve kolesterol düzeylerini düşürerek kalp sağlığını korur, karaciğer üzerinde koruyucu etki yaratır ve yaşlanmayı geciktirici özellik gösterir. Vücudun kalsiyum ihtiyacına destek olabilen chia tohumu kemik sağlığını muhafaza eder, zengin lif ve protein yapısı sayesinde sindirim işlevlerini iyileştirerek kabızlığı engeller.

Lif, protein, omega-3 yağ asitleri ve mikro besin kaynağı chia tohumunun faydaları şunlardır:

• Chia tohumu, trigliserit ve kolesterol gibi kandaki yağ seviyelerini azaltır.
• Kan basıncını dengeler.
• İltihaplanmayı hafifletebilir.
• Kemik sağlığını destekler.
• Kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı koruma sağlar.
• Kalp sağlığını muhafaza eder.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Chia tohumu, kandaki omega-3 yağ asit seviyesini artırır.
• Sindirim fonksiyonlarını geliştirir.
• Kilo vermeye yardımcı olur.
• Kanser riskini düşürebilir.
• Trigliserit ve kolesterol gibi kandaki yağ düzeylerini düşürür.

Chia tohumu, çözünür lif ve omega-3 yağ asidi olan alfa-linolenik asit bakımından zengindir. Kandaki yağ olarak bilinen kolesterol ve trigliserit düzeylerini azaltıp kontrol altında tutmaya destek olarak kalp sağlığına katkı sağlar. Çeşitli sağlık sorunlarının riskini azaltabilen bir antioksidan olan kuersetin içerir. Yüksek tansiyonu düşürmeye ve dolayısıyla kalp hastalığına yakalanma olasılığınızı azaltmaya yardım eder.

İltihabı Azaltır

Chia tohumunda bulunan kafeik asit adındaki antioksidan, vücuttaki iltihaplarla mücadele etmeye yardımcı olabilir. Düzenli olarak tüketildiğinde iltihaplı bir hastalığın belirtilerini hafifletebilir.

Kemik Sağlığına İyi Gelir

Kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi minerallere sahip olan chia tohumu kemik sağlığını korur ve kemik yapısını sağlamlaştırır.

Kan Şekerini Düzenler ve İnsülin Direncine Karşı Korur

Chia tohumları diyabet hastaları için de faydalıdır. Kompleks karbonhidrat içermesinden dolayı kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı koruma sağlar. Chia tohumları aynı zamanda protein kaynağıdır. Dokuz temel amino asidin tamamını içeren chia tohumlarındaki protein, kan şekeri seviyelerini dengelemeye ve istikrarlı bir enerji kaynağı sağlamaya yardım eder.

Kalp Sağlığını Korur

Chia tohumları, kalp sağlığını iyileştirebilen mükemmel bir lif kaynağıdır. Kalp hastalığı gelişme riskini azaltabilen antioksidan olan kuersetinin yanı sıra doymamış yağlar içerir. Chia tohumunun yüksek tansiyonu düşürmesi de kalp hastalığına yakalanma riskini azaltmaktadır.

Chia Tohumu Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Chia tohumu, çeşitli T hücreleri ve B hücreleri de dahil olmak üzere bağışıklık sistemi için yararlar sunar. Omega-3, doğuştan gelen bağışıklık hücrelerinin işlevini destekler. Sahip olduğu Omega-3 yağ asitleri sayesinde chia tohumu, bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini artırarak, vücudun hasarlı hücreleri ve patojenleri yok etmesine yardımcı olur. Nötrofillerin (beyaz kan hücreleri) hücre duvarlarına yerleşerek ihtiyaç duydukları alanlara daha esnek ve hızlı göç etmelerini sağlar.

Kandaki Omega-3 Yağ Asit Seviyesini Artırır

Chia tohumları omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Alfa-linolenik asit (ALA) ve oleik asitler gibi esansiyel yağ asitlerini içerir.

Sindirim Fonksiyonlarını Düzenlemeye Yardımcı Olur

Chia tohumu, sindirim sistemi işlevleri için oldukça önemli olan lif kaynağıdır. Ayrıca klorojenik asit, kafeik asit, kuersetin ve kamferol olmak üzere antioksidan özelliğe sahip fenolik bileşenler içermektedir. Chia tohumu yüksek lif oranıyla kabızlığı önler, dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur ayrıca dışkıya hacim katarak bağırsaklardan geçişini daha kolay ve hızlı hale getirir.

Kanser Riskini Azaltır

Chia tohumu, kamferol adı verilen bir flavonoid içerir. Kamferol maddesi antikanser potansiyeli gösterir ve kanser riskini azaltır. Kamferol, meme kanseri, karaciğer kanseri, beyin kanseri, kolon kanseri ve daha fazlası dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine karşı etkilidir.

Hücre Hasarını Önler

Chia tohumu, vücutta hücre hasarına ve hastalıklara yol açabilen serbest radikallerin neden olduğu zarardan vücudu korumada etkilidir. Tip 2 diyabet, kanser türleri, iltihaplanma ve sindirim bozuklukları gibi durumları önlemede etkilidir.

Hafızayı ve Bilişsel Gelişimi Artırır

Chia tohumu, sinir sistemi aktivitesinde, bilişsel gelişimde, hafızayla ilgili öğrenmede ve beyin sinapslarının gelişiminde etkili bileşikler içerir. Merkezi sinir sisteminin anatomik ve işlevsel gelişimi üzerindeki etkisini ortaya koymuştur.

Kilo Kontrolünü Kolaylaştırır

Chia tohumları lif açısından zengindir. Yüksek lif içeriği ile tokluk hissini vererek, yeme isteğini ve kalori alımını azaltıp kilo vermeye yardımcı olur, kilo kontrolünü kolaylaştırır.

Chia Tohumu Nasıl Tüketilir?

Chia tohumu çiğ olarak yemeklere veya salatalara eklenerek tüketilebilir. Blender ile toz haline getirilebilen chia tohumu, smoothie, çorba veya tatlı yapımında kullanılabilir. Chia tohumunun bir sıvıda şişerek hacmini on kat artırma özelliği bulunur. Chia tohumunu ıslatmak için 1:6 oranında su eklenmelidir. Chia tohumunun jöleye benzer kıvamlarını geliştirmeleri için en az bir saat suda beklemesi gerekmektedir.

Chia tohumunun pişirilmeden kullanılması, besin değerleri açısından önemlidir. Chia tohumu kahvaltıda, salatalarda pek çok şekilde tüketilebilir. Bunun nedeni sadece nötr bir tada sahip olması değil, aynı zamanda farklı yöntemlerle hazırlanabilmesidir.

Chia Tohumunun Potansiyel Zararları Nelerdir?

Chia tohumu aşırı tüketildiğinde kabızlık, ishal, şişkinlik, gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları, kan basıncı ve kan şekerinin düşmesi, alerjik reaksiyon oluşması, iltihaplı bağırsak sorunları olanlarda hastalığı tetiklemesi ve boğulma riski yaratması gibi problemlere yol açabilir.

Chia tohumunun zararları genellikle şu şekilde sıralanabilir:

• Sindirim sistemi sorunlarına neden olabilir: Chia tohumu besin emilimini engelleyebilir, kabızlık, ishal, şişkinlik ve gaz gibi sindirim problemlerine yol açabilir.
• Tansiyon ve kan şekerini düşürebilir: Chia tohumlarının kan basıncını ve kan şekerini düşürme gibi bir etkisi olduğu için, tansiyon ve diyabet ilacı kullanan kişilerde tansiyon ve şekerde aşırı düşüşler yaşanabilir.
• Alerjik reaksiyona yol açabilir: Alerjisi olan bireylerde reaksiyon gelişebilir ve bunun sonucunda bulantı, kusma ve dilde şişme gibi belirtiler görülebilir.
• İltihaplı bağırsak rahatsızlıklarını tetikleyebilir: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak rahatsızlıkları olan kişilerde, zengin lif kaynağı olması nedeniyle özellikle hastalığın alevlendiği dönemlerde tüketilmemesi önemlidir.
• Boğulma riski yaratabilir.
• Prostat kanseri riskini artırabilir.

Chia Tohumu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Chia tohumu ne işe yarar?

Chia tohumları mineraller, omega-3 yağı, antioksidanlar ve lif açısından zengindir. Chia tohumu yüksek tansiyon ve kolesterol seviyelerini düzenler, bunlara bağlı oluşabilecek kalp hastalıkları riskini azaltır. İnsülin direncini ve kan şekerini düşürür, sindirim sistemine iyi gelir. Bilişsel gerileme ve belirli kanser türlerine yakalanma riskini azaltabilen chia tohumu, vücuttaki iltihaplarla savaşmasının yanı sıra, kemik sağlığını da güçlendirir.

Chia tohumundaki bileşikler, hücrelere zarar vererek yaşlanma ve kanser gibi hastalıklara yol açabilen serbest radikalleri etkisiz hale getirerek sağlığı korur.

Chia tohumunda bulunan klorojenik asit, kafeik asit, mirisetin, kuersetin ve kaempferol gibi antioksidanlar kalbi ve karaciğeri korur, antikanser özellikler gösterir. Anti-inflamatuar etkisi mevcuttur. Chia tohumu kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Protein ve lif kaynağı olan Chia tohumu kilo kaybına destek olur.

Chia tohumlarındaki çözünür lifler, kalp hastalığı riski ile doğrudan bağlantılı olan kandaki toplam ve kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. Kemik sağlığı için kritik öneme sahip olan kalsiyum, fosfor ve magnezyum içeren chia tohumu tüketimi, kemik mineral yoğunluğunun artmasına, kemik yapısının güçlü kalmasına yardımcı olur.

Çok fazla chia tohumu tüketimi riskli midir?

Lif yönünden oldukça zengin olan chia tohumunu fazla tüketmek kabızlık, ishal, mide şişkinliği ve gaza neden olabilir. Crohn hastalığı gibi bağırsak rahatsızlıklarını tetikleyebilir.

Chia tohumu nasıl kullanılır?

Chia tohumu, çoğunlukla çiğ olarak tüketilerek yemeklere, smoothielere veya salatalara eklenebilir. Bunun yanı sıra kahvaltılarda da yoğurtla beraber tüketilebilir.

Chia tohumu günlük ne kadar kullanılır?

Günlük alınması gereken vitamin ve mineral ihtiyacı için 1-2 yemek kaşığı Chia tohumu tüketmek yeterli olmaktadır. Faydası yüksek bir besin olan Chia tohumunu belirlenen miktarın üzerinde tüketmemek gerekir.

Chia tohumu bağırsakları çalıştırır mı?

İçerdiği yüksek lif oranıyla sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler. Günlük tüketilmesi gereken lif miktarı 20-30 gramdır. 2 yemek kaşığı chia tohumu tüketildiğinde yaklaşık 11 gram lif alınmaktadır. Chia tohumu dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur ayrıca dışkıya hacim katarak bağırsaklardan geçişini daha kolay ve hızlı hale getirir. Lif alımının yanında mutlaka bol su tüketilmelidir.

Chia tohumu zayıflamak için nasıl kullanılır?

Chia tohumları smoothielere, yoğurda, yulaf ezmesine karıştırılarak veya salata malzemesi olarak kullanarak kilo verme diyetine dahil edilebilir. İçerisindeki besin değerleri sayesinde zayıflamaya yardımcı olur fakat tek başına zayıflamak için kullanılmamalıdır. Diyet programınıza uzman diyetisyen desteğiyle beraber ekleyebilirsiniz.

Chia tohumunu kimler kullanamaz?

Hamile kadınların chia tohumu tüketmesi önerilmemektedir. Chia tohumu, yüksek tansiyon ilacı ve diyabet ilaçlarının yan etkilerini artırabilmektedir. Alerjik bir besindir ve alerjisi olanların dikkatli tüketmesi gerekmektedir. Ayrıca yutma güçlüğü çekenler de bu tohumları dikkatli tüketmelidir. Kuru hali tüketilmemelidir. Chia tohumunun kan inceltici etkisi olabilir. Kan pıhtılaşma bozukluğundan muzdarip veya kan inceltici ilaç kullanan kişiler, chia tohumu tüketimini doktorlarıyla netleştirmelidir. Chia tohumu ayrıca tansiyonu da düşürebilir. Tansiyonu düşük kişiler de bu nedenle dikkatli olmalıdır.

Chia tohumu diyabet hastalarına iyi gelir mi?

Chia tohumu lif kaynağıdır. Lif, insülin direncini azaltmaya ve kan şekeri seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olup, metabolik sendrom ve tip 2 diyabet riskinizi düşürebilmektedir.

Chia tohumu neye iyi gelir?

Lif, protein, omega-3 yağ asitleri ve antioksidan açısından zengin olan chia tohumunun faydaları arasında kalp, beyin ve tip 2 diyabet gibi hastalık gelişme riskini azaltması, sindirim bozukluklarına iyi gelmesi, kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürmesi ve iltihabı önlemesi yer almaktadır.