Dereotu Nedir? Dereotunun Faydaları Nelerdir?
Dereotu (Anethum graveolens) Akdeniz ve Asya kökenli, maydanozgiller ailesine ait yıllık bir bitkidir. Yaprakları; protein, lif, A ve C vitaminleri, magnezyum, kalsiyum ve demir bakımından zengindir. Bu da bağışıklığı güçlendirmeye, kötü kolesterolü düşürmeye, iltihabı hafifletmeye, sindirimi kolaylaştırmaya ve mide ülseri gibi sorunları yatıştırmaya yardımcı olur.
Dereotu: Avrupa ve Asya Mutfağının Aromatik Bitkisi
Dereotu (Anethum graveolens), Avrupa ve Asya mutfaklarında yaygın olarak kullanılan, yumuşak yapraklı, yeşil renkli, ince gövdeli ve aromatik bir tada sahip maydanozgiller familyasından bir bitkidir. Hoş kokusu ve tüysü yapraklarıyla dikkat çeken dereotu, kimyona benzer tadıyla baharat olarak da tercih edilebilir. Yüksek lif içeriği ve düşük kalorisiyle sağlıklı beslenmede önemli bir yer tutar.
Dereotu, besin değeri açısından oldukça zengindir. 100 gram dereotu yaklaşık 43 kalori, 61 mg sodyum, 738 mg potasyum, 85 mg C vitamini, 208 mg kalsiyum, 6.6 mg demir ve 55 mg magnezyum içerir. Tarih boyunca sindirim sorunları, bebeklerde kolik ve ağız kokusu gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmıştır.
Dereotu tohumları da yaprakları kadar faydalıdır. Bir çorba kaşığı dereotu tohumu, yarım bardak sütteki kadar kalsiyum içerir. Dereotu, A vitamini ve C vitamini gibi pek çok temel vitamin ve minerali barındırır. A vitamini sağlıklı bağışıklık ve üreme sağlığı için kritik öneme sahipken, C vitamini de bağışıklığı destekler. Güçlü antioksidanlar ve çinko da taze dereotunun içeriğinde bulunur.
Dereotunun Besin Değerleri
100 gram dereotu, yaklaşık 17 kcal enerji sağlar ve yüksek miktarda folik asit ile manganez içerir. Besin değerleri aşağıdaki gibidir:
- 2,8 gr karbonhidrat
- 1,4 gr protein
- 0,4 gr yağ
- 5,3 gr lif
- 0 gr kolesterol
- 27 mg sodyum
- 647 potasyum
- 230 mg kalsiyum
- 1017 IU A vitamini
- 70 mg C vitamini
- 5,5 mg demir
Dereotunun Faydaları
Dereotu, içerdiği antioksidanlar sayesinde hücreleri serbest radikallerin neden olduğu hasardan korur. Kronik inflamasyonu azaltmaya ve kalp hastalığı, Alzheimer, romatoid artrit ve bazı kanser türleri gibi durumların önlenmesine veya tedavisine yardımcı olabilir.
Flavonoidler açısından da zengin olan dereotu, kalp hastalığı, felç ve belirli kanser riskini azaltmaya katkıda bulunabilir. Ayrıca beyin sağlığını destekler ve karaciğer, kalp, böbrek, beyin hastalıklarına karşı koruyucu terpenoidler içerir.
Kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır; toplam kolesterol ve trigliserit düzeylerini iyileştirmeye yardımcı olur. Yüksek kan şekerini düşürerek insülin direnci, metabolik sendrom ve tip 2 diyabet riskini azaltabilir.
Zararlı bakterilerle savaşan antibakteriyel uçucu yağlar içerir (örn. Klebsiella pneumoniae ve Staphylococcus aureus), bu da idrar yolu enfeksiyonları için faydalıdır. Kalsiyum, magnezyum ve fosfor içeriği ile kemik sağlığına katkı sağlar. Uçucu yağları, adet kramplarından kaynaklanan ağrıyı hafifletebilir, yatıştırıcı ve sakinleştirici etkiler göstererek gece uykusunu iyileştirebilir. Antiseptik ve antibakteriyel özellikleriyle ağız kokusunu gidermede de etkilidir.
Dereotu, C vitamini, magnezyum ve A vitamini açısından zengin bir antioksidan deposudur. Bu sayede kalp hastalığı ve kansere karşı koruma gibi çeşitli sağlık faydaları sunar. Ancak, bu faydalar üzerine yapılan çoğu çalışmada dereotu özlerinin kullanıldığı unutulmamalıdır.
- Kolesterol ve kan şekerini düşürür.
- Metabolizmayı hızlandırır.
- Adet söktürücü ve adet ağrılarını azaltıcı etki gösterir.
- Gaz gidericidir.
- Anne sütünü artırır.
- İdrar yolu rahatsızlıkları için faydalıdır.
- Bağırsak hareketlerini kolaylaştırır ve kabızlığı giderir.
- Kemik sağlığını destekler, osteoporoz riskini azaltır.
- Ağız kokusunu giderir.
- Yatıştırıcı ve sakinleştirici etki gösterir.
Dereotunun Potansiyel Zararları
Aşırı tüketildiğinde dereotunun bazı zararları olabilir. Cilde temas ettiğinde tahrişe neden olabilir. Hamilelikte doktora danışarak tüketilmelidir. Aşırı tüketim alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Dereotu Nelere İyi Gelir?
- Uyku problemini çözmeye yardımcı olur.
- Yüksek lif oranıyla sindirim sistemini destekler; hıçkırık, kusma, karın kramplarını hafifletir.
- Adet düzensizliklerini dengeler ve ağrıları giderir, kadınsal hormon salgılanmasında rol oynar.
- Ağız kokusu problemi yaşayan kişilere faydalıdır.
- Demir içeriği sayesinde anemi hastaları ve vejetaryenler için yararlı olabilir.
- C vitamini eksikliğine bağlı skorbüt hastalığında tüketimi uygundur.
- Zengin kalsiyum içeriğiyle osteoporoz hastalarına önerilir ve kemik gelişimini destekler.
Dereotu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Dereotu ne için kullanılır?
Dereotu ekstraktı, tozu ve çayı; kolesterol düşürme, diyabet yönetimi, adet ağrısı ve doğum kolaylaştırma için faydalı olabilir. Krampları, gazı, mide bulantısını, ishali ve kabızlığı azaltarak sindirime yardımcıdır.
Dereotu hangi vitaminleri bulundurur?
A ve C vitaminleri açısından zengindir.
Dereotu kanı sulandırır mı?
Kanı sulandırmaktan ziyade kan şekerini düşürücü etkisi bulunur. Diyabet hastalarının kontrollü tüketmesi uygundur. Hamile ve emziren kadınların da aşırıya kaçmadan tüketmesi önerilir, çünkü yoğun tüketim alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Dereotu bağırsaklara iyi gelir mi?
Evet, hazımsızlığa iyi gelir ve bağırsak sağlığını destekler. Bağırsakların peristaltik hareketlerini kolaylaştırarak besin geçişini hızlandırır ve kabızlığı giderir.
Dereotu ödem attırır mı?
Kilo verme sürecine katkı sağlayabilir. Lif içeriği sayesinde midede daha uzun süre kalarak tokluk hissini artırır. Bu durum, kalori yakımını ve enerji harcamasını artırarak metabolizmayı hızlandırır ve ödem atmaya yardımcı olabilir.
Dereotu nasıl kurutulur?
Hijyenik olarak yıkanan dereotlarının suyu iyice süzülür. Ters bir şekilde asılarak gölge ve güneş görmeyen bir yerde kurutulur. Bu şekilde daha taze renklerini korurlar. Kuruma işlemi 1-2 hafta sürebilir. Kuruduktan sonra delikli bir süzgeçten geçirilip ufalanır.
Dereotu nasıl saklanır?
Taze dereotu için yapraklarına su serpip kağıt havluya sararak ve fermuarlı plastik poşete koyarak buzdolabında saklanabilir. Ya da sap kısımları aşağıda kalacak şekilde bir kavanoza yerleştirilip buzdolabında tutulabilir. Dereotu dondurulabilir de; yıkanıp kurutulduktan sonra bir saat kadar dondurucuda kağıt havlu üzerinde bekletilir, ardından hava geçirmez bir torbada saklanır. Ayrıca doğranıp birkaç damla su ile buz kalıplarına konulabilir. Buzdolabında 10 güne kadar tazeliğini koruyabilir.
Yemeklerde dereotu yerine ne kullanılabilir?
Tarhun ve rezene, taze dereotu yerine en yaygın kullanılan ikamelerdir. Taze dereotu bulunamadığında kuru dereotu da kullanılabilir, ancak aroması daha yoğun olduğu için daha az miktarda kullanılmalıdır.
Dereotu otu ve dereotu tohumu aynı şey midir?
Hayır. Aynı bitkiden elde edilseler de, dereotu otu hafif ve taze bir lezzet sağlayan yapraklardır. Dereotu tohumu ise kimyona benzer, daha güçlü ve keskin tatlı bir lezzete sahiptir.
Dereotu tiroide iyi gelir mi?
Dereotu ve tiroid üzerine çalışmalar olsa da kesinliği kabul edilmemiştir. Hipotiroid, hipertiroid ve Haşimato tiroidi için etkili olabileceği düşünülse de, doktora danışmadan kür uygulamak doğru değildir.
Dereotu; iştahsızlık, bağırsak gazı (şişkinlik), karaciğer ve safra kesesi şikayetleri gibi sindirim sorunları için kullanılmıştır. Böbrek hastalığı ve ağrılı idrara çıkma gibi idrar yolu rahatsızlıkları, ateş ve soğuk algınlığı, öksürük, bronşit, hemoroid, enfeksiyonlar, spazmlar, sinir ağrısı, genital ülserler, adet krampları ve uyku bozuklukları üzerinde de etkileri bilinmektedir.
Dereotu süt yapar mı?
Annelerin öğle ve akşam yemeklerinden önce bir tutam dereotu tüketmeleri, anne sütünü artırmada etkili olabilir.
Hamilelikte dereotu yenir mi?
Anne adayları, aşırıya kaçmamak şartıyla her gün bir miktar dereotu tüketebilir.
Dereotu zayıflatır mı?
Tek başına hiçbir besin maddesi zayıflatıcı etkiye sahip değildir. Dereotu düşük kalorili olduğu için, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle birlikte diyetlerde tüketilebilir.
Dereotu gaz yapar mı?
Aksine, dereotu gaz giderici özelliklere sahiptir.
Dereotu tansiyonu yükseltir mi?
Tam tersine, dereotunun içerdiği maddeler kan basıncını dengelemeye yardımcı olur.
Dereotu adet söktürür mü?
Dereotunun adet söktürücü ve adet sancılarını giderici etkisi vardır.
Dereotu metabolizmayı hızlandırır mı?
Dereotunun metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeye destek olduğu söylenebilir. Ancak tek başına yeterli değildir; kilo verme sürecinin diyetisyen desteğiyle yürütülmesi daha sağlıklıdır.
Dereotu kürü nasıl yapılır?
Sabah, öğlen ve akşam öğünlerinden önce aç karnına 1 yemek kaşığı dereotu çiğnenerek tüketilir. Ancak bu tür uygulamalar kesinlikle bir hekime danışılmadan yapılmamalıdır.
Dereotu nasıl kullanılır?
Dereotu, balık, patates, yoğurtlu salatalar ve yeşil salatalar gibi pek çok yemeğe yakışan çok yönlü bir bitkidir.