Elma Sirkesi Faydaları Nelerdir? Elma Sirkesi Nasıl Yapılır?
Elma sirkesi, fermantasyon süreciyle elde edilerek insan sağlığına pek çok yarar sunar. Ezilmiş elmaların ardından maya eklenmesiyle hazırlanan bu sirke, birkaç hafta olgunlaşmaya bırakıldıktan sonra kullanıma hazır hale gelir. İçeriğindeki probiyotikler sayesinde bağırsak sağlığına olumlu etki eden elma sirkesi, aynı zamanda kilo kaybına da destek olabilmektedir. Diğer sirke çeşitlerinde olduğu gibi, elma sirkesinin de ana bileşeni asetik asittir. Ayrıca, karbonhidrat tüketiminin ardından kan şekeri ve insülin düzeylerini düşürme potansiyeline sahiptir.
Elma Sirkesi Nasıl Üretilir?
Elma sirkesi üretimi için dezenfekte edilmiş bir cam kavanoza 4-5 adet doğranmış elma ilave edilir ve üstü suyla kaplanır. Kavanozun ağzı kapatıldıktan sonra, sıcak ve karanlık bir yerde yaklaşık 3-4 hafta süreyle muhafaza edilir. Süzme işleminin ardından tüketilebilir hale gelir. Elma sirkesi elde etme süreci şu adımları takip eder:
- İlk aşamada, ezilmiş elmalar ve kabukları fermantasyona bırakılır.
- Fermentasyon esnasında, elmanın bünyesindeki şekerler mayalanarak alkole dönüşür.
- Bu süreçte ortamdaki alkol yoğunluğu %11-13 düzeylerine ulaşır.
- Takiben meydana gelen etil alkol, asetik asit bakterileri aracılığıyla asetik aside çevrilir.
- Kesintili fermantasyon yönteminde, asetik asit bakterileri sıvının yüzeyinde gelişerek bir tabaka oluşturur.
- Asetik asit bakterileri tarafından meydana getirilen bu katman, sirke anası olarak isimlendirilir.
- Bazı bireyler, elma sirkesine sağlık veren bileşenin maya ve bakteri kümesi olan ‘sirke anası’ olduğunu belirtir. Sirke anası, probiyotik özelliktedir. Gerçekten de, sindirim sistemine katkıda bulunabilir. Ancak, elma sirkesinin faydalı etkilerini sirke anasına atfeden diğer söylemleri destekleyecek yeterli bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
Elma Sirkesinin İçeriği Nelerdir?
Elma sirkesinin başlıca içeriği aşağıdaki gibidir:
Elma sirkesinin besinsel öğeleri ise şunlardır:
- Pektin
- B1 vitamini
- B2 vitamini
- B6 Vitamini
- Biyotin
- Folik asit
- Niasin
- Pantotenik asit
- C vitamini
- Potasyum
- Kalsiyum
- Polifenol
- Amino asitler
Elma Sirkesinin Yararları Nelerdir?
Elma sirkesi, protein, enzim ve probiyotik bakteri lifleri barındırır. Sağlıklı bir mikrobiyomu destekleyerek sindirim problemlerine iyi gelir, cilt rahatsızlıklarını hafifletebilir, tokluk hissi vererek kilo alımını engeller, kan şekeri, kolesterol ve kan basıncını dengeleyerek kalp sağlığının korunmasına katkıda bulunur.
Elma sirkesinin başlıca yararları şunlardır:
- Elma sirkesi, kan şekeri düzeylerini dengelemeye katkı sağlar.
- Zayıflamaya destekçidir.
- Kolesterolü düşürücü etkisi vardır.
- Kalp sağlığını geliştirir.
- Vücuttaki zararlı mikroorganizmaları temizlemeye yardımcı olur.
- Bedeni toksik maddelerden arındırır.
- Akne gibi cilt kusurlarını giderebilir.
- Bağırsak sağlığına faydalıdır.
- Saçtaki kepek oluşumunu azaltabilir.
Elma Sirkesi Kan Şekerini Düşürmeye Yardım Eder
Elma sirkesi, Tip 2 diyabet rahatsızlığı olan bireylerin kan şekerini dengelemede faydalı rol oynayabilir. Sirkenin içerdiği asetik asit, nişastanın sindirimine yardımcı olan enzimleri engeller. Bu durum ise nişasta içeren makarna ya da ekmek gibi gıdaların tüketilmesinin ardından kan şekerinde daha az bir yükselişe yol açar. Diyabet hastaları sirke kullanım miktarı konusunda mutlaka doktorlarına başvurmalıdır. Çünkü tüketilen sirke, diyabet ilaçlarıyla etkileşime geçebilir. Ek olarak, elma sirkesi, gastroparezi benzeri özel sağlık problemi bulunan kişilerce kullanılmamalıdır.
Tip 2 diyabetin tersine, tip 1 diyabetli (şeker hastası) bireylerde olumsuz etkileri görülebileceğinden, doktor gözetiminde kullanılması büyük önem taşımaktadır.
Elma Sirkesi Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Elma sirkesi alımı, doygunluk hissini artırır. Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Johnston ekibinin gerçekleştirdiği bir araştırmada, elma sirkesi kullanan deneklerin günde 275'e varan daha az kalori tükettikleri ve kilo verdikleri gözlemlenmiştir. Benzer şekilde, Japonya'da yürütülen 12 haftalık bir çalışmada, günde 30 mililitre (yaklaşık 6 çay kaşığı) sirke içen kişilerin, cüzi miktarda da olsa, ağırlık kaybettikleri ortaya konmuştur.
Netice itibarıyla, doygunluk hissi sağlayan elma sirkesi, daha düşük kalori alımını temin ederek, zaten bir kilo verme diyet programı uygulayan bireylere destek olabilir.
Kan Basıncını ve Kötü Kolesterolü Azaltır
Elma sirkesi alımı, kan basıncını dengelemeye ve kötü kolesterol düzeylerini azaltmaya katkı sağlayabilir. Elma sirkesi, böbrekler tarafından salgılanan, kan damarlarının daralıp genişlemesinden mesul olan renin adlı hormonu kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Kan damarları daraldığında kan basıncı yükselir. Elma sirkesi, damarları rahatlatarak kan basıncının düşmesine destek olabilir. Yüksek tansiyonu olan kişilerin mutlaka ilaçlarını düzenli olarak kullanmaları, sağlıklı beslenmeyi ve fiziksel aktiviteyi göz ardı etmemeleri gerekmektedir.
Yemek öncesi elma sirkesi tüketimi kolesterolü düşürücü etki gösterebilir. Gerçekleştirilen çalışmalar, elma sirkesinin barındırdığı doğal antioksidanlar vasıtasıyla LDL (kötü kolesterol) seviyesini azalttığını ve HDL (iyi kolesterol) düzeyini yükselttiğini ortaya koymuştur.
Kalp Sağlığına Faydalıdır
Elma sirkesi tüketimi, kolesterol ve kan basıncını düşürmeye destek olur. Bu iki parametrenin yükselmesi kalp rahatsızlıkları riskini artırabileceğinden, sirkenin kolesterol ve kan basıncı üzerindeki etkisi, kan damarlarında pıhtılaşma oluşumunu yavaşlatabilir veya tamamen engelleyebilir, bu da kalp hastalığını önlemeye yardımcı olur.
Zararlı Mikropları Temizlemeye Yardım Eder ve Toksinlerden Arındırır
Temizleyici bir madde olarak da değerlendirilebilen elma sirkesi, yüzeylerdeki mikroorganizmaları yok etmeye yönelik aktif bileşenler barındırır. Diğer yandan, iyi yıkanmamış meyve ve sebzeler ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, meyve ve sebzeleri sirkeyle yıkamak büyük önem taşır. Bu amaçla tavsiye edilen oran, 3 su bardağına 1 su bardağı sirke ekleyerek bir karışım hazırlamaktır.
Elma Sirkesi Cilt Sağlığına Yararlıdır
Elma sirkesi, doğal olarak asidik olup antimikrobiyal nitelikler taşır. Bu özellik, elma sirkesinin cilt sağlığına faydalı olabileceği ve ciltte oluşan enfeksiyonları engellemeye yardımcı olabileceği anlamına gelmektedir. Elma sirkesinin güneş yanığının neden olduğu ağrıyı iyileştirdiğine veya hafiflettiğine dair çok sınırlı kanıt mevcuttur. Elma sirkesinin cilt sağlığı üzerindeki güvenliği ve etkinliği hakkında tam bir açıklama yapabilmek için daha fazla araştırmaya gereksinim duyulmaktadır.
Elma Sirkesi Bağırsak Sağlığına İyi Gelir
Elma sirkesi, fermantasyon ürünü olması nedeniyle diğer fermente besinler gibi bağırsaklara yararlı probiyotik bakteriler barındırır. Bu özellik, sindirim sisteminin sağlıklı işleyişine katkıda bulunur. Bilhassa organik elma sirkesinde yer alan 'sirke anası' adı verilen yoğunlaşmış yapı, sindirim sistemi için birçok faydalı bakteriyi içerir. Mümkünse her öğünden önce 1 veya 2 yemek kaşığı elma sirkesi alınabilir. Zira fermente edilmiş elma sirkesi, mide ekşimesini azaltıp, yetersiz mide enzimini takviye edebilir. Ayrıca, elma sirkesi doğal bir antiseptik olduğundan, yiyeceklerle alınan bakterileri de etkisiz hale getirebilme özelliğine sahiptir.
Elma Sirkesi Saçtaki Kepeği Azaltabilir
Elma sirkesi saçları durulamak amacıyla kullanıldığında kötü saç kokusunu giderir ve kepeğe yol açan bazı mikroorganizmaları etkisiz hale getirebilir. Elma sirkesi; saçın daha düzgün ve parlak görünmesine de katkıda bulunur. Elma sirkesi aynı zamanda saç derisinin pH dengesini yeniden kurmaya yardımcı olur. Bu sebeple, saç derisindeki kaşıntıyı dindirmek için elma sirkesini deneyebilirsiniz.
Bununla birlikte, saç derisi kaşıntısının kepekten atopik dermatit ve sedef hastalığı gibi sağlık durumlarına dek çeşitli sebepleri olabilir. Uzun süreli saç kaşıntısı durumunda mutlaka bir uzmana başvurmanız icap etmektedir.
Elma Sirkesi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Elma sirkesi, kilo kaybını ivmelendirerek, kolesterolü düşürerek, kan şekerini dengelemeye destek olarak ve diyabetin semptomlarını hafifleterek genel sağlığa fayda sağlar. Elma sirkesi, aşağıdaki rahatsızlıklara yönelik olarak kullanılabilir:
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kötü kolesterol
- Cilt problemleri
- Bağırsak sağlığına ilişkin rahatsızlıklar
- Enfeksiyonlar
- Sindirim sistemi sorunları
Elma Sirkesinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Elma sirkesi; yemek hazırlamada, fırınlama tekniklerinde, salata soslarında ve yiyeceklerde koruyucu olarak kullanılmaktadır. İçeriğinde yüksek miktarda asit barındırdığı için doğrudan içilmesi önerilmemektedir. Zira aşırı sirke tüketimi, diş minesini aşındırma gibi bazı problemlere yol açabilir.
Elma sirkesini beslenme düzeninize şu biçimlerde ekleyebilirsiniz:
- Salata sosu olarak kullanabilirsiniz.
- Evde hazırladığınız mayonezin bileşenlerinden biri olarak değerlendirebilirsiniz.
- Ana yemeklerle birlikte (1-3 çay kaşığı) bir bardak ılık suyun içerisinde azar azar içebilirsiniz. Arzuya göre suya bal da katabilirsiniz.
- Taze sıkılmış meyve sularına ekleyebilirsiniz.
- Maden suyuna karıştırabilirsiniz. (Maden suyuna karıştırıldığında elma lezzeti katacaktır.)
Elma Sirkesi Tüketmenin Yan Etkileri ve Zararları Var mı?
Elma sirkesi, oldukça asidik bir yapıya sahiptir. Sık sık veya yüksek miktarlarda tüketildiğinde boğazınızda tahrişe neden olabilir.
Elma sirkesi, diüretikler ve insülin de dahil olmak üzere bazı takviyeler veya ilaçlarla etkileşime geçebilir. Bu durum, kaslarınızın ve sinirlerinizin doğru şekilde çalışması için gereksinim duyduğu potasyum seviyelerinin düşmesine yol açabilir.
Tip 1 diyabet hastaları üzerinde yapılan bir araştırma, elma sirkesinin yiyecek ve sıvıların mideden bağırsaklara geçişini yavaşlattığını göstermiştir. Sindirimin yavaşlaması ise kan şekeri düzeylerinizi kontrol etmeyi güçleştirebilir.
Aşırı miktarda elma sirkesi içmek dişlerinize zarar verebilir. Elma sirkesinin doğrudan içilmesi yerine, salata sosunun bir bileşeni olarak tüketilmesi tavsiye edilir.
Seyreltilmemiş elma sirkesi alımı, mide ülseri veya asit reflü gibi sindirim sistemi rahatsızlığı olan bireylerde belirtileri kötüleştirebilir.
Elma sirkesi, nadir vakalarda kimyasal tepkimelere sebep olabilir. Siğiller ve molluscum contagiosum adıyla bilinen bir cilt rahatsızlığı için elma sirkesi kullanımının ardından kimyasal yanık vakaları rapor edilmiştir.
Elma Sirkesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elma sirkesi alerjilere, eklem iltihabına, hıçkırığa ve bacak kramplarına fayda sağlar mı?
Elma sirkesinin alerjileri, artriti, hıçkırığı ve bacak kramplarını engellediğine dair herhangi bir bilimsel bulgu bulunmamaktadır.
Günde ne kadar elma sirkesi kullanılmalıdır?
Elma sirkesi alımı için günlük tavsiye edilen miktar 15-30 mililitredir. Gün içerisinde 1-2 yemek kaşığı elma sirkesi suyla harmanlanır, tonik biçimine getirilir ya da tercihe bağlı olarak salata sosuna katılır. Elma sirkesi kullanımında herhangi bir olumsuz etki görmeyenler, 2 çorba kaşığı elma sirkesi tüketebilir.
Ateş düşürmek amacıyla sirkeli su kullanmak uygun mudur?
Sirkeli suyun ateşi düşürme hususunda hiçbir faydası bulunmamaktadır. Hatta yararsız olmasının yanı sıra, damarların daralmasına yol açarak periferdeki kan dolaşımının azalmasına sebep olur. Bu durum ise vücut iç sıcaklığının daha da artmasına neden olabilir.
Elma sirkesi güvenli bir şekilde nasıl kullanılır?
- Elma sirkesi tüketiminizi kısıtlayın: Günde en fazla 2 yemek kaşığı (30 ml) elma sirkesi alın.
- Dişlerinizin asetik aside maruz kalmasını en aza indirin: Sirkeyi suyla sulandırın ve bir pipetle içmeyi deneyin.
- Ağzınızı durulayın: Elma sirkesini tükettikten sonra ağzınızı suyla çalkalayın. Diş minesinde daha fazla hasarı engellemek amacıyla dişlerinizi fırçalamadan önce en az 30 dakika bekleyin.
- Gastroparezi rahatsızlığınız varsa sirke tüketiminden kaçının: Gastroparezi, yani mide hareketlerinin yavaşlaması veya durmasıyla seyreden sindirim sistemi rahatsızlığı olan bireylerin elma sirkesi tüketiminden sakınmaları veya sirkeyi su ya da salata sosu içinde 1 çay kaşığı (5ml) ile sınırlamaları tavsiye edilir.
- Alerjilere karşı dikkatli olun: Elma sirkesine karşı alerjik reaksiyonlar nadiren görülse de; herhangi bir alerjik tepkime yaşamanız durumunda elma sirkesi kullanımını derhal bırakın.