Teff Tohumu Nedir? Teff Tohumu Faydaları Nelerdir?
Teff tohumu, Etiyopya kökenli, besin değeri yüksek bir tahıl türüdür. Özellikle glutensiz yapısıyla diyet listelerinde sıkça yer bulan teff tohumu, besleyici bir gıda olarak öne çıkar. Amharca'da "kayıp" anlamına gelen bir kelimeden türediği düşünülen bu tahıl, binlerce yıldır önemli bir besin kaynağı olarak kullanılmaktadır. Yıllık bir ot çeşidinden elde edilen teff tohumu, 1 mm'den küçük tanelere sahip olup, tropikal ve ılıman iklim bitkisinin bir ürünüdür.
Teff Tohumu Nedir?
Teff tohumu, farklı adlarla da bilinen (taf, khakshir gibi) Etiyopya kökenli, besin değeri açısından zengin ve glutensiz bir tahıl türüdür. Bu tohum, temel olarak üç çeşide ayrılır: beyaz, kahverengi ve kırmızı. Her bir rengin kendine özgü besin içeriği bulunur. Teff tohumunun yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması, eski zamanlarda kıtlığın önlenmesinde önemli rol oynamıştır. Günümüzde ise kendine özgü tadı, faydaları ve geniş kullanım alanları sayesinde popülerliğini sürdürmektedir.
Mini minnacık bir çim tohumu olarak da tanımlanan teff, hafif cevizli bir tada sahiptir. Günümüzde ekmek, gevrek ve makarna gibi katı gıdaların üretiminde kullanılan bu tohum, yüksek besin değerine sahip olduğu için sağlıklı bir seçenek olarak kabul edilir ve glutensiz olması nedeniyle ideal bir gıda alternatifidir.
Teff Tohumu Faydaları Nelerdir?
Teff tohumunun en belirgin özelliği glutensiz olmasıdır. Ayrıca demirden zengin içeriğiyle öne çıkar, sindirime katkı sağlar, bağışıklık sistemini destekler ve kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilir.
Tarihi 3.000 yıl öncesine dayanan teff tohumu, Kuzey Etiyopya'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Küçük taneli yapısına rağmen besin değerleriyle mutfakta sıkça tercih edilen bir besin türüdür. Son dönemlerde birçok kişinin diyetinde temel bir madde olarak kullanıldığı görülmektedir. Kan dolaşımı, metabolizma performansı ve hücre onarımı gibi faydalarıyla diğer alternatifleri geride bırakır.
Teff tohumunun faydaları şöyle sıralanabilir:
- Gluten içermez.
- Demir açısından zengindir.
- Sindirim sağlığına katkı sağlar.
- Bağışıklık sistemini destekler.
- Kan şekerini kontrol altına alabilir.
- Açlık hissini bastırır.
- Çok yönlü bir besin kaynağıdır.
Gluten İçermez
Gluten içermeyen bir tohum olan teff, özellikle çölyak hastaları tarafından tercih edilebilir bir besindir. Ayrıca gluten intoleransı olan kişilerin de rahatlıkla kullanabileceği bir gıda seçeneğidir. Bu özelliği sayesinde şişkinlik, karın ağrısı, gaz ve kabızlık gibi sindirime bağlı rahatsızlıkları azaltır.
Yüksek Demir Oranına Sahiptir
Beyin ve vücut fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilen demir eksikliği, sürekli yorgunluğa neden olabilir. Demir açısından zengin bir tohum olan teff, anemiye karşı koruyucudur ve vücuda dayanıklılık sağlar.
Daha İyi Sindirim Sağlar
Lif bakımından yüksek olan teff, tüketilen besinlerin vücut tarafından sindirilmesine destek olur. 1 fincan pişmiş halinde yaklaşık 7 gram diyet lifi bulunduğu için hazmetmeyi kolaylaştıran bir etkiye sahiptir. Buna bağlı olarak bağırsak hareketlerini düzenleyen ve sindirim sağlığına yararlı olan bir besin kaynağıdır.
Bağışıklık Sistemini Destekler
Teff tohumu, çoğu tahıl türünden farklı olarak C vitamini içerir ve bağışıklık sistemine iyi gelir. B vitamini, protein, mineral ve demir gibi bileşenleri barındırdığı için genel vücut sağlığına katkıda bulunur. Teff tohumu çayının faydaları arasında kilo vermeye yardımcı etkisinin yanı sıra bağışıklığı desteklemesi de yer alır.
Kan Şekerini Kontrol Altına Alabilir
Düşük glisemik indekse sahip olan teff tohumu, kan şekerinin ani yükselmesinin ve düşmesinin önüne geçer. Yavaş insülin salınımıyla enerji seviyesini dengeler. Üstelik günlük tüketilmesi önerilen manganez miktarından daha etkili olduğu bilinmektedir. Glukoz toleransını iyileştiren ve kan şekerini dengeleyen etkisiyle diyabet hastaları için de ideal bir besin kaynağı olduğu belirtilebilir.
Açlık Hissini Bastırır ve Geciktirir
Teff tohumunun değerli faydalarından biri de uzun süre tok tutmasıdır. Açlık hissini geciktiren özelliği, yüksek oranda içerdiği proteinle ilişkilendirilir. Buna bağlı olarak iştahı dengeleyen ve kilo kontrolüne yardımcı olan bir tohumdur. Dolayısıyla kilo vermek ya da formda kalmak isteyenler için ideal bir besin kaynağı olabilir.
Çok Yönlü Bir Besin Kaynağıdır
Teff tohumunun pek çok farklı şekilde kullanılabilmesi tercih edilme sebeplerinden biridir. Sağlıklı beslenmek isteyenlerin tükettiği bu gıda, Etiyopya'nın meşhur ekşi mayalı ekmeği olan injera yapımında kullanılır. Pişirme açısından kinoa ile de benzerlik gösteren bu gıda, zengin tahıl tabaklarına eklenebilir. Günümüzde ise daha çok un, çay ve toz gibi formlarda tercih edilen bir besindir.
Sürdürülebilir Bir Besin Alternatifidir
Çevresel açıdan sürdürülebilir bir besin alternatifi olan teff tohumu, yüksek adaptasyon kabiliyeti sayesinde uygunsuz hava koşullarına dahi dayanıklıdır. Bunun yanı sıra zararlı böceklere karşı da dirençli olduğu için gübre veya pestisit kullanılmadan yetiştirilebilir. Bu özellikleriyle çevreye zarar vermeden üretilen ve tüketilen ideal bir besin alternatifidir.
Teff Tohumu Nasıl Kullanılır?
Teff tohumu, yıllardır besin yapımında kullanılan mucizevi gıdalardan biridir. Etiyopya mutfağında süngerimsi ve mayalanmış ekmek türü olan injera yapımında kullanılır. Hafif ceviz tadıyla lezzeti diğer tohumlara benzer olsa da farklı tatlarda yiyecekler ortaya çıkarır. Glutensiz ve yüksek lif kaynağı olduğu için çeşitli sağlıklı tariflerin yapımında tercih edilen bir üründür.
Teff tohumunun kullanım alanları şu şekildedir:
- Teff unu haline getirilen tohum, glutensiz ve lifli ekmek yapımında kullanılır. Unuyla sağlıklı pancake, krep, kek ve kurabiyeler hazırlamak da mümkündür.
- Kinoa gibi haşlayarak ya da doğrudan salatalara eklenebilir.
- Yoğurt ve smoothielere eklendiğinde sağlıklı atıştırmalıklar elde edilebilir. Üzerine meyve ve kuruyemişler eklenerek doyurucu bir ara öğün alternatifi ortaya çıkarılır.
- Teff tozu, içerdiği yüksek proteinle çay ve diğer sıvı içeceklerin içine eklenerek tüketilebilir. Bunun yanı sıra salata, çorba ya da tatlıların içerisine pişirmeden eklemek mümkündür.
- Lezzetli ekmek çeşitlerinde tercih edilmesi uygundur. Ayrıca kahvaltılık gevrek, granola ve atıştırmalık barların içinde de kullanılabilir.
- Teff tohumu çayı en çok kullanılan halidir ve genellikle hazır olarak sunulduğundan sıcak suyla karıştırılarak içilir.
- Yaratıcı yemek tariflerinde benzersiz lezzetler ortaya çıkarmak için kullanılır.
- Vegan et yapımlarında doyurucu ve besleyici bir ürün olarak kullanılması tavsiye edilir.
- Kraker, dip sos, kurabiye ve lapa gibi sağlıklı atıştırmalıklarda tercih edilmesi uygundur.
Teff Tohumu Besin Değerleri
100 gramlık teff tohumunda toplamda 366 kalori ve 12.2 gram protein yer alır. Yağ oranı düşük olan tohumda 3.7 gram yağ ve 70.7 gram karbonhidrat bulunur. 12.2 gram lif içerir ve günlük demir ihtiyacının %37'sini karşılar. Aynı zamanda kalsiyumun da %11'ini karşılayarak ideal bir mineral kaynağıdır.
Ayrıca teff tohumunun 100 gramında yaklaşık 47 mg sodyum, 401 mg potasyum, 378 mg fosfor ve 5.8 mg demir bulunur. 2.00 mg çinko barındıran teff tohumunda çeşitli başka maddeler de mevcuttur.
Teff Tohumu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Teff tohumlu çay ne işe yarar?
Teff tohumlu çay, hazımsızlığın önüne geçerek ve metabolizmayı düzenleyerek kilo vermeye yardımcı olur. Bağırsaklara iyi gelen özelliğiyle gün içinde enerjiyi yükseltir ve daha zinde hissettirir. Teff tohumu çayı kullananlar, bu gıdanın ödem atma ve zayıflamaya yardımcı olma gibi özelliklerinden bahseder.
Teff tohumu zayıflatır mı?
Teff tohumu doğrudan zayıflatmasa da kilo vermeye yardımcı olur. Bu nedenle unu, tozu ve çayı günlük beslenmede uygun şekilde tüketilebilir. Özellikle metabolizma üzerindeki etkileri ve protein içeriğiyle uzun süre tok tutan teff tohumunun gün içinde enerji verici özelliği de vardır.
Teff unu sağlıklı mı?
Teff tohumundan elde edilen un, glutensiz ve bol lifli yapıda olduğu için sağlıklı bir seçenektir. Bu nedenle ekmek, kurabiye ve waffle gibi sağlıklı unlu tariflerin yapımında kullanımı tercih edilir.